استیلسالیسیلیک اسید که بیشتر با نام تجاری آن آسپیرین شناخته میشود، یک داروی ضد التهاب غیر استروئیدی است که معمولاً به عنوان ضد درد و تب بر مورد استفاده قرار میگیرد. این دارو بدون نسخه پزشک قابل تهیهاست.
آسپرین یکی از پر طرفدارترین داروها در دنیاست. هر سال ۵۰۰۰۰ میلیون قرص آسپرین در جهان مصرف میشود. در بریتانیا هر فرد سالانه ۷۰ قرص آن را جدا یا همراه با مسکنهای دیگر، کافئین یا ویتامین «ث» مصرف میکند. آسپرین علاوه بر خاصیت تسکین دهندگی، تببر و ضد التهاب هم هست، ضمن اینکه اثرهایی نظیر ایجاد زخمهای گوارشی و جلوگیری از لخته شدن خون را نیز از خود نشان میدهد. اما مصارف امروزه آسپرین عبارتند از:پیشگیری از بیماریهای قلبی ۳۷٫۶٪ ورم مفاصل ۲۳٫۳٪ سر درد ۱۳٫۸٪ بدن درد ۱۲٫۲٪ و دردهای دیگر ۱۴٫۱٪.
پیشینه استفاده از ترکیبات دارویی حاوی سالیسیلیک اسید به دوران باستان بازمیگردد. بیش از ۳۵۰۰ سال پیش بشر این پودر را میشناخت. در سال ۱۸۰۰ یک باستانشناس آلمانی که در مصر تحقیق میکرد، با ترجمه یکی از پاپیروسهای مصری متوجه شد که بیش از ۸۷۷۷ نوع مواد دارویی برای مصارف مختلف در مصر باستان شناخته شده بود که یکی از آنها سالیسیلیک اسید بود که برای برطرف کردن درد از آن استفاده میشد. در نوشتههای دیگری که در یونان بدست آمده است نیز مشخص شده که بشر حدود ۴۰۰ سال پیش از میلاد از شیره پوست درخت بید برای درمان تب و درد استفاده میکرده است. همچنین آنها هنگام زایمان زنان از این ماده برای کاهش درد استفاده میکردند. امروزه مشخص شده که ماده موجود در این شیره اسید سالیسیلیک است. در سال ۱۷۶۳ یک کشیش انگلیسی به نام ادوارد استون مقالهای در جلسه سلطنتی انگلستان ارائه داد که در آن استفاده از برگ درخت بید را حتی در درمان مالاریا نیز مؤثر معرفی کرده بود. ۱۰۰۰ سال بعد یک پزشک اسکاتلندی با همین ترکیب توانست عوارض ناشی از رماتیسم را به طرز معجزه آسایی کاهش دهد. بعدها چارلز فردریگ گرهارت در سال ۱۸۵۹۹ موفق به تهیه استیل سالیسیلیک اسید ناخالص شد؛ و در ماه مارس ۱۸۹۹ کمپانی بایر محصول خود بنام آسپرین را به ثبت رساند.
آسپیرین خطر سکته های قلبی در مردان را به میزان %50 و میزان مرگ و میر را در هنگام سکته قلبی به میزان %23 کاهش می دهد. علیرغم متدوال و مفید بودن، آسپیرین می تواند اثرهای جانبی جدی داشته باشد. این ماده برای کبد سمی است. زمان خون ریزی را افزایش می دهد و باعث تحریک معده می گردد. این دارو مشکوک به ایجاد سیندروم ریز Rey’s است، حالتی که معمولاً به بیماری مغزی منجر به مرگ می شود. به علت این نقاط ضعف تعداد زیادی از داروها مانند ناپروکسن، ایبوپروفن و استامینوفن با آسپرین در بازار مسکن ها در رقابتند.